De natuur in gaan met kinderen is niet alleen erg leuk en verfrissend, het heeft ook echt positieve effecten op het gedrag, het welzijn en de ontwikkeling van kinderen. Na het lezen van dit blog weet je het zeker: dit is waarom je vandaag nog, met de kinderen, de natuur in wilt!

Sociaal vaardiger door de natuur

Steeds vaker horen we dat naar buiten gaan een positief effect heeft op onze mentale gezondheid. Dat geldt ook voor kinderen. Positieve effecten die worden geassocieerd met ervaringen in de natuur zijn; het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zoals een positief zelfbeeld, omgaan met onzekerheid en leren vertrouwen op de eigen capaciteiten. Deze sociale vaardigheden ondersteunen kinderen in bijvoorbeeld het oplossen van conflicten en beter samenwerken.

Mustapha El Jarmouni, voorzitter van de schaakschool in de Amsterdamse Indische buurt en buurthuis Batjanzaal, deed met kinderen uit de wijk mee met de NatuurWijs Zomertoer en vertelt over zijn ervaring: “Contact met natuur is zo belangrijk! Er zijn kinderen die nog nooit in een bos zijn geweest. Daardoor missen ze bepaalde kennis. Sommigen waren zelfs een beetje bang. Maar er gebeurde iets magisch in die vijf dagen. Ook hoe ze met elkaar omgingen. Er zijn nieuwe vriendschappen ontstaan.”

Minder onrust door natuur en beweging

Rusteloos gedrag, niet kunnen stilzitten, voortdurend friemelen en draaien. Kinderen hebben veel energie en sommige kinderen meer dan anderen. Die energie moeten ze ergens kwijt kunnen. De natuur biedt alle ruimte om te bewegen en op ontdekking te gaan. Dit zorgt er niet alleen voor dat het risico op overgewicht wordt verminderd, het zou ook gedragsproblemen zoals concentratie en agressie verminderen. Er zijn zelfs aanwijzingen dat dagelijks uitzicht op natuur kan leiden tot betere resultaten bij testen voor het cognitief functioneren. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat contact met natuur, en de positieve invloeden hiervan op het cognitief en emotioneel functioneren, het mechanisme van gerichte aandacht herstelt. Iets wat vandaag de dag, door vele prikkels van onder andere telefoons, iPads, tv en andere digitale middelen, steeds lastiger is voor kinderen. Dit herstel zorgt er mede voor dat kinderen minder risico lopen op neurocognitieve stoornissen zoals impulsief en stressvol gedrag.

Andy Liebrand is naast boswachter bij Staatsbosbeheer al meer dan 15 jaar NatuurWijzer, hij vertelt hoe juist een moment van stilte het verschil kan maken: “Het is bijna een terugkerend ritueel. Op de eerste dag van het NatuurWijs-programma begin ik met een stiltemoment. Vijf minuten. Met kinderen van 9 tot 12 jaar. Je ziet de leerkrachten vaak al denken: dat gaat nòòit lukken. Maar dan…ineens daalt de rust in. Je ziet de kinderen nadenken, luisteren, observeren. Gaan we dieren zien, boswachter? Ik kan het niet beloven. We zijn als mensen altijd onderweg, we hebben haast. Dat voelen dieren ook. Maar als je stil bent en gaat zitten, dan bèn je een beetje natuur. Je gaat op in de omgeving. En dat maakt de kans op bijzondere ontmoetingen alleen maar groter. Dat snappen kinderen. Ze komen vaak nog terug met de vraag: ‘doen we dat nog eens, dat stilzitten?’”

Betere motorische ontwikkeling

Een derde aspect waar de natuur positieve invloed kan hebben op kinderen is hun motorische ontwikkeling. Motorische ontwikkeling op vroege leeftijd is belangrijk. Uit onderzoek blijkt dat contact met natuur onder andere de prestatie op coördinatie- en balanceertests kan verbeteren, de zelfstandige mobiliteit kan vergroten en het (creatief) speelgedrag kan bevorderen. Het heeft niet alleen invloed op de dagelijkse bewegingen zoals het oppakken van iets of simpelweg een stukje lopen of fietsen, het blijkt ook een lange termijn effect te hebben. Kinderen die motorisch minder vaardig zijn, bewegen minder.

Wetenschappelijk onderzoek heeft steeds meer aanwijzingen dat toename van welvaartsziekten, zoals overgewicht, onder kinderen samenhangt met de toenemende verwijdering tussen kinderen en de natuur.

De natuur als klaslokaal

Kortom, natuurervaringen blijken veel voordelen te hebben voor kinderen, nu en voor hun toekomstige ontwikkeling. “Door schoolklassen actief te laten zijn in de natuur, krijgen kinderen een beter begrip van de wereld om hen heen en leren ze van de natuur te houden, waar wij mensen onderdeel van uitmaken,” aldus André Kuipers, ambassadeur van NatuurWijs.

Alle positieve effecten van de natuur kun je vandaag nog benutten door de natuur als klaslokaal in te zetten. De natuur ingaan kun je nog leuker en leerzamer maken met onze 100+ Natuuropdrachten. Weer of geen weer, waar wacht je nog op? Laat je verwonderen en ga samen met de kinderen op avontuur in de natuur!

Bronnen:
* Berg, A. E. van den (2007). Kom je buiten spelen: Een advies 
   over onderzoek naar de invloed van natuur op de gezondheid van kinderen.        Wageningen: Alterra.
* Ieder kind naar buiten (2012). Stichting Veldwerk Nederland.
* Wat is motorische ontwikkeling en waarom is het belangrijk? (geen datum).          Kenniscentrum Sport en Bewegen.
* Extra aandacht voor sociale vaardigheden (2018). Onderwijs van morgen.